Κατά καιρούς έχουμε δει και παρουσιάσει στο ιστολόγιο πολλές "συνηθισμένες" γραφομηχανές, είναι όμως μεγαλύτερη η χαρά να αποκτάς, να δοκιμάζεις και να παρουσιάζεις μια γραφομηχανή πιο ιδιαίτερη και σπάνια. Μια τέτοια μηχανή μας έρχεται αυτή τη φορά από την Adler, μια στιβαρή γραφομηχανή της περιόδου του Μεσοπολέμου που εντυπωσιάζει.
Η Adler 17 κατασκευαζόταν από το 1911 έως και πιθανότατα την αναστολή της παραγωγής εξαιτίας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και συγκεντρώνει τρία χαρακτηριστικά που την καθιστούν ξεχωριστή. Το πρώτο είναι ότι είναι "δίγλωσση", έχοντας δηλαδή τη δυνατότητα να δακτυλογραφεί χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα δύο πλήρη αλφάβητα που μπορούν να εναλλάσσονται. Το δεύτερο είναι ότι τα τυπογραφικά στοιχεία της χτυπάνε τον κύλινδρο ευθεία από το πλάι, μέθοδος γνωστή ως "thrust action" και το τρίτο είναι το μεγαλύτερο φάρδος της κορδέλας της, αφού το κάθε σφυράκι τυπώνει τέσσερις χαρακτήρες, αντί για τρεις.
Τι είναι όμως thrust action; Ο μηχανισμός thrust στις γραφομηχανές εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και βασική ιδέα είχε την ώθηση των τυπογραφικών βραχιόνων σε ευθεία κίνηση προς τον κύλινδρο, με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη ακρίβεια και σταθερότητα στην αποτύπωση των γραμμάτων. Ο μηχανισμός αυτός αναπτύχθηκε στις ΗΠΑ από τον Βρετανό Bernard Granville, ο οποίος τον χρησιμοποίησε για πρώτη φορά στην γραφομηχανή Rapid το 1888. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Wellington Parker Kidder εξέλιξε τον μηχανισμό του Granville στις επιτυχημένες γραφομηχανές Wellington, για να ακολουθήσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο οι Empire και στη Γερμανία οι Adler και οι Archo. O Kidder αργότερα εξέλιξε τον μηχανισμό του τροποποιώντας τα σφυράκια για πιο αθόρυβη δακτυλογράφηση στις γραφομηχανές Noiseless, που αργότερα εξαγοράστηκαν από τη Remington.
Η γερμανική Adlerwerke, με έδρα τη Φρανκφούρτη, υπήρξε από τα τέλη του 19ου αιώνα μία από τις πιο σημαντικές βιομηχανίες στην Ευρώπη. Παρήγαγε από ποδήλατα και μοτοσικλέτες, μέχρι αυτοκίνητα και φυσικά γραφομηχανές. Το όνομα Adler (“αετός” στα γερμανικά) αντικατοπτρίζει τη φιλοσοφία της εταιρείας: σταθερότητα, ακρίβεια, δύναμη. Οι γραφομηχανές Adler μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα είχαν ήδη καθιερωθεί ως «εργαλεία δίχως βλάβες», στιβαρές και αξιόπιστες για κάθε απαιτητική προσωπική ή επαγγελματική χρήση. Η γερμανική εταιρεία υιοθέτησε τον μηχανισμό thrust κυκλοφορώντας πολλά επιτυχημένα μοντέλα, όπως τις φορητές γραφομηχανές Favorit.
Πίσω στο μοντέλο 17, ανοίγοντας το κάλυμμα στο επάνω μέρος, αποκαλύπτεται η ευφυΐα πίσω από τον μηχανισμό. Σύνθετος, αλλά την ίδια στιγμή εξαιρετικά απλός, οι βραχίονες, τοποθετημένοι σαν βεντάλια, μπορούν αν χρειαστεί να αφαιρεθούν, να καθαριστούν και να ξαναμπούν στη θέση τους πανεύκολα, σε αντίθεση με τους "παραδοσιακούς" μηχανισμούς γραφομηχανών, που είναι πολύ δύσκολο. Τα δύο αλφάβητα εναλλάσσονται μέσω ενός μοχλού στα αριστερά της μηχανής, που όμως στη δική μου περίπτωση δε δουλεύει και έτσι η χρήση προς ώρας έχει "κλειδώσει" στα ελληνικά (ευτυχώς). Εδώ να σημειώσουμε ότι το Νο.17 είναι το δεύτερο δίγλωσσο μοντέλο της Adler, με το πρώτο να είναι το μικρότερου μεγέθους Νο.11 που είχε μπει στην παραγωγή δύο χρόνια πριν, το 1909.
Όπως και οι περισσότερες "καλές" μηχανές της περιόδου, έχει σώμα φτιαγμένο από μασίφ χυτοσίδηρο, όλα τα μηχανικά της μέρη είναι από μέταλλο και γι' αυτό ζυγίζει 14 κιλά, εξ ορισμού κατασκευασμένη για "βαριά" χρήση, απορροφώντας κραδασμούς και προσφέροντας την απαραίτητη σταθερότητα σε κάθε πάτημα πλήκτρου. Φέρει πλήρες ελληνικό και λατινικό πληκτρολόγιο σε γαλλική διάταξη AZERTY - με τα διακριτικά και ειδικά σύμβολα της γαλλικής γλώσσας.
Όπως είπαμε και πιο πάνω, τα σφυράκια της Adler 17 τυπώνουν από τέσσερις χαρακτήρες το καθένα και γι' αυτό χρησιμοποιούσε κορδέλα φάρδους 3,4 εκατοστών (το στάνταρ φάρδος είναι 1,3 εκ.) που σήμερα δεν παράγεται. Μόνος τρόπος να τοποθετηθεί νέα κορδέλα στην Adler 17, είναι μάλλον να κολληθούν μαζί με κάποιον τρόπο τρεις "κανονικές" - όχι το πιο εύκολο DIY κόλπο, αλλά δε μπορώ να φανταστώ κάτι άλλο.
Ο σειριακός αριθμός της, βρίσκεται σε δύο σημεία, στο δεξί πλαϊνό του οδηγού και κάτω από τον οδηγό, πάλι δεξιά, στο σώμα της μηχανής. Στη δική μου ο αριθμός είναι 178873, που την τοποθετεί χρονικά στο 1920. Άλλη μια γραφομηχανή που επιβιώνει σε πείσμα των καιρών, μάρτυρας μιας εποχής που όλα κατασκευάζονταν με γνώμονα την ποιότητα, την αξιοπιστία και τη διάρκεια στο χρόνο.
Είμαι τυχερός και η κορδέλα με την οποία τη βρήκα έχει ακόμα μελάνι στις ίνες της και έτσι, αυτή η θαυμάσια γραφομηχανή, 105 χρόνια μετά την κατασκευή της, έχει ένα μήνυμα να μας δώσει.
0 Σχόλια