Από όταν άρχισα να ασχολούμαι με τις γραφομηχανές, η Oliver, η εταιρεία που έγινε γνωστή και αγαπητή για τον ιδιαίτερο και μοναδικό σχεδιασμό των μηχανών της, με εντυπωσίασε και καρφώθηκε αμέσως στο μυαλό μου.
Η Oliver Typewriter Company ιδρύθηκε το 1895 στο Σικάγο από τον Thomas Oliver, ο οποίος είχε επινοήσει έναν μοναδικό, για την εποχή, μηχανισμό που χρησιμοποιούσε τυπογραφικά στοιχεία σε σχήμα U και χτυπούσαν τον κύλινδρο της μηχανής από ψηλά, πετυχαίνοντας έτσι ο χειριστής να βλέπει αμέσως τι γράφει και ταχύτερη εργασία. Τα τυπογραφικά στοιχεία τύπωναν τρεις χαρακτήρες το καθένα και ήταν βαθμιδωτά εγκατεστημένα σε δύο "πύργους", δεξιά και αριστερά μπροστά από τον κύλινδρο, που έδιναν στη γραφομηχανή έναν εντελώς πρωτότυπο και άμεσα αναγνωρίσιμο σχεδιασμό, εξαιτίας του οποίου πήραν και το προσωνύμιο "Bat wing" (φτερά νυχτερίδας). Άλλα χαρακτηριστικά στοιχεία των πρώτων Oliver, ήταν το λαδί χρώμα που έφεραν τα μοντέλα της εταιρείας, καθώς και το οκταγωνικό σχήμα των πλήκτρων της.
Οι Oliver, αν και δεν θεωρούνται σπάνιες, είναι σταθερά περιζήτητες από τους συλλέκτες, πετυχαίνοντας πολύ υψηλές τιμές. Παρ' όλα αυτά, στο διαδίκτυο δεν είναι απίθανο να βρεθεί μια Oliver σε καλή κατάσταση και σε μια κάπως πιο λογική τιμή, τα ακριβά μεταφορικά εξαιτίας του βάρους της όμως και τα επιπλέον έξοδα εκτελωνισμού (αν προέλθει από χώρα εκτός ΕΕ) ανεβάζουν το συνολικό κόστος υπερβολικά. Μπορείτε, λοιπόν, να φανταστείτε τη χαρά που ένιωσα να βρω μια Oliver πολύ κοντά στην περιοχή που μένω, σε πολύ λογική τιμή και μάλιστα με ελληνικό πληκτρολόγιο, έστω κι αν, σύμφωνα με τον πωλητή η γραφομηχανή ήταν μη λειτουργική. Ήταν αδύνατον να αφήσω τέτοια ευκαιρία να πάει χαμένη.
Η μηχανή μου, είναι το μοντέλο Νο. 15 και ανήκει στη δεύτερη ιστορικά περίοδο της Oliver, που ξεκίνησε το 1928. Τότε, η αμερικανική εταιρεία, που αντιμετώπιζε οικονομικά προβλήματα, εξαγοράστηκε από Βρετανούς επενδυτές οι οποίοι δημιούργησαν την "British Oliver Typewriter Company" και μετέφεραν την παραγωγή στην πόλη Croydon, νότια του Λονδίνου. Το μοντέλο 15, είναι το πρώτο της British Oliver και παρέμεινε σε παραγωγή από το 1928 έως και το 1947. Η δική μου Oliver 15, έχει σειριακό αριθμό CL4846 και κατασκευάστηκε το 1930. Διαθέτει τρεις σειρές πλήκτρων, όπως όλες οι μηχανές Oliver αυτού του τύπου και τα ελληνικά στοιχεία είναι τοποθετημένα σε διάταξη AZERTY (κατά το γαλλικό πρότυπο που ήταν ευρέως χρησιμοποιούμενο εκείνη την εποχή στις ελληνικές γραφομηχανές).
Φέρνοντας τη μηχανή σπίτι, πρώτη δουλειά ήταν να δοκιμάσω τις λειτουργίες της. Τα τυπογραφικά στοιχεία φαίνονταν "κολλημένα", λίγα μόνο έφταναν τον κύλινδρο, ο οποίος γυρνούσε μεν, αλλά δεν μετακινούταν δεξιά κι αριστερά ούτε με το πάτημα των πλήκτρων, ούτε με τη χρήση του carriage release που κανονικά απελευθερώνει την κίνησή του. Το μόνο στο οποίο ανταποκρινόταν ήταν το πλήκτρο back space.
σσ. Στις φωτογραφίες που ακολουθούν, θα δείτε τη μηχανή όπως ήταν όταν την πήρα καθώς και μερικά κλικ από τη διαδικασία καθαρισμού. Οι προηγούμενες φωτογραφίες, δείχνουν τη μηχανή όπως είναι τώρα, μετά τον καθαρισμό και την επισκευή.
Η πρώτη πρόκληση ήταν να καθαρίσω καλά τη μηχανή που η εικόνα της πρόδιδε ότι παρέμενε ξεχασμένη και θαμμένη ουσιαστικά σε κάποια αποθήκη για πολλά χρόνια. Πολλή βρωμιά και σκόνη στο εσωτερικό, αλλά ευτυχώς καθόλου σκουριά. Εδώ έκανα ένα σοβαρό λάθος το οποίο αξίζει να αναφέρω για να προλάβω κι εσάς, αν βρεθείτε με μια Oliver στα χέρια. Η μηχανή όταν την πήρα είχε μια παλιά, ξεραμένη μελανοταινία. Αποφάσισα να την πετάξω αφού δε θα μου ήταν χρήσιμη σε κάτι. Μαζί, όμως, πέταξα και κάποιους μικρούς κυλινδρικούς πυρήνες γύρω από τους οποίους τυλίγεται και ξετυλίγεται η μελανοταινία, θεωρώντας ότι είναι κομμάτια από καρούλια σαν των υπολοίπων γραφομηχανών που είχαν απλά σπάσει. Αργότερα, διαπίστωσα ότι οι μικροί αυτοί κύλινδροι ήταν μέρη της μηχανής που τώρα πρέπει να αντικαταστήσω. Είχα τα αυθεντικά και τα πέταξα από άγνοια! Θέλει λοιπόν προσοχή, ειδικά δουλεύοντας σε τόσο ιδιαίτερες μηχανές, πριν πετάξουμε οτιδήποτε φαίνεται άχρηστο, να συμβουλευτούμε πρώτα ίδιες μηχανές από άλλους χρήστες ή εγχειρίδια χρήσης και επισκευής, εάν είναι διαθέσιμα.
Με τη βοήθεια πεπιεσμένου αέρα η βρωμιά άρχισε να φεύγει και το αμέσως επόμενο βήμα ήταν να χρησιμοποιήσω ειδικό μη διαβρωτικό καθαριστικό μηχανής που εισχωρεί βαθύτερα διαλύοντας την κρυφή βρωμιά και όποια κατάλοιπα παλιάς λίπανσης που πάντα σε συνδυασμό με τη σκόνη δημιουργεί κολλήματα που φαίνονται ως βλάβες. Ο καθαρισμός έφερε τα πρώτα καλά αποτελέσματα, αφού το στέλεχος του κυλίνδρου που προηγουμένως δεν κινούταν, λύθηκε και έτσι μπόρεσα να το αφαιρέσω ώστε να έχω πρόσβαση σε άλλα μέρη του μηχανισμού.
Στη συνέχεια, εγκατέστησα νέο κορδόνι επαναφοράς (το κορδόνι που με κάθε χτύπημα πλήκτρου τραβάει βήμα βήμα τον κύλινδρο προς τα πίσω), καθώς το παλιό ήταν κομμένο και τοποθετώντας ξανά το στέλεχος του κυλίνδρου στη μηχανή, είδα ότι πλέον ο κύλινδρος μετακινούταν κανονικά με το πάτημα πλήκτρων και του space bar. Επόμενο και δυσκολότερο στάδιο ήταν οι πύργοι με τα τυπογραφικά στοιχεία που ήταν πολύ βρώμικοι και επειδή είναι έκθετοι λόγω του σχεδιασμού της μηχανής, ήταν και αρκετά χτυπημένοι. Χρειάστηκε να λύσω τα "σφυράκια" ένα προς ένα, να καθαρίσω καλά όλες τις ενώσεις και μετά να τοποθετηθούν όλα στη θέση τους. Δεν το πέτυχα με την πρώτη, ούτε με τη δεύτερη, το πέτυχα με την τρίτη και όλα άρχισαν να δουλεύουν. Για κάποια από αυτά χρειάστηκε επιπλέον να διορθώσω τη θέση τους σε σχέση με τα διπλανά ώστε να μην κολλάνε μεταξύ τους.
 |
| *Απόσπασμα από ποίημα του Χρήστου Γανιάρη. |
Στο τέλος όλης αυτής της συναρπαστικής διαδικασίας, που πρώτη φορά έκανα τόσο εκτεταμένα, έχω μια γραφομηχανή που λειτουργεί κανονικά και αυτό μου προσφέρει τη μεγαλύτερη ικανοποίηση. Όμως, ακόμα δεν έχουμε τελειώσει. Μένει να ρυθμιστεί το σημείο που τα τυπογραφικά στοιχεία χτυπάνε τον κύλινδρο - βλέπετε από το παραπάνω δείγμα που έγραψα χρησιμοποιώντας καρμπόν ότι δεν τυπώνουν όλα στην ίδια ευθεία. Επίσης, όπως είπαμε και πριν, θα παραγγείλω νέους πυρήνες για να μπορώ να βάλω μετά και μελανοταινία.
Η πανέμορφη Oliver είναι αναμφίβολα το καμάρι της μικρής μου συλλογής και νιώθω χαρούμενος που από μη λειτουργική έγινε μια μηχανή που μπορεί πια να δουλέψει - έστω κι αν προς το παρόν δεν έχει τη δυνατότητα να γράψει κανονικά.
0 Σχόλια